ارزیابی اثرات هیدرولوژیک طرح آبخیزداری جعفرآباد استان ‏گلستان با استفاده از مدل ‏HEC-HMS

ارزیابی کمی پروژه‌های کنترل سیل به‌منظور تجزیه و تحلیل اثرات آن‌ها و تصمیم‌گیری صحیح در اجرای بهینه این‌گونه طرح‌ها در شرایط مشابه، ضروری می‌باشد. نتایج ارزیابی می‌تواند کمک موثری در نیل به اهداف مختلف مترتب بر فعالیت‌های آبخیزداری از جمله کنترل سیل کمک باشد. این تحقیق با هدف ارزیابی تاثیر سدهای اصلاحی توری‌سنگی اجرا شده در آبخیز جعفرآباد با مساحت 109 کیلومتر مربع در استان گلستان از دیدگاه هیدرولوژیک صورت گرفته است. مقایسه پارامترهای هیدرولوژیکی جریان در زمان قبل و بعد از احداث سدهای اصلاحی با استفاده از آزمون تی‌جفتی، صورت گرفت. به این منظور مدل هیدرولوژی HEC-HMS، با داده‌های مشاهداتی، واسنجی و اعتباریابی شد. بعد از شبیه‌سازی فرآیند بارش- رواناب در زیرحوزه‌ها و روندیابی جریان در مخازن کوچک با روش پال اصلاح شده، هیدروگراف سیل با دوره بازگشت‌های متفاوت 2 تا 100 ساله در وضعیت‌ قبل و بعد از عملیات آبخیزداری شبیه‌سازی شد. معیارهای دبی اوج، زمان تا اوج، زمان پایه و حجم سیلاب برای ارزیابی تاثیر هیدرولوژیک تعیین و مقادیر آن‌ها در دو وضعیت مذکور با دوره بازگشت‌های مختلف، محاسبه شد. نتایج مقایسه آماری تفاوت معنی‌داری در سطح 95 درصد، در دو دوره قبل و بعد از احداث سازه‌ها را نشان نداد. بر اساس نتایج، درصد تغییر معیارهای ارزیابی نشان داد که تاثیر سازه‌ها بر کلیه معیار‌ها در دوره بازگشت‌های متفاوت کم‌تر از 1.5 درصد بوده است. از طرفی با افزایش دوره بازگشت سیلاب، تاثیر سازه‌ها بر کاهش دبی اوج و حجم سیلاب کاهش یافته و بیش‌ترین تاثیر سازه‌ها بر معیارهای هیدرولوژیک در دوره بازگشت‌های پایین 2 تا 15 ساله بوده است.